Hoe bouw ik mee aan de lokale improgemeenschap in 2019

Als je van improvisatie houdt en de gemeenschap die errond bestaat in Nederland en Vlaanderen, dan zijn er vele manieren om deze te ondersteunen. Deze tekst geeft je heel wat ideeën die door Alex Fradera (UK) verzameld zijn in de Brits/Ierse improgemeenschap en door mij vertaald zijn naar de Vlaams/Nederlandse taal en context. Iedereen die aan deze ideeën bijdroeg is onderaan dit artikel vermeld. De originele conversatie vind je hier.

Vanuit je luie zetel 

Snel en vlug

Praat met elkaar. Stel een vraag of draag bij aan een online discussie, de bekendste groepen op Facebook daarvoor zijn Theatersport voor Nederland en Improbokaal voor Vlaanderen.

Breid de kaart uit. Voeg enkele groepen toe aan deze improvisatiekaart van de wereld, gestart door The Suggestibles.

Laat een review achter. Over het boek van een improvisator, over een voorstelling die je zag of een theaterzaal waar je graag komt. Dit kan op Facebook als “aanbeveling”, maar vergeet zeker niet andere platformen als Tripadvisor, Yelp, Google, Amazon.

Een gunst doen

Schrijf een artikel. Dit kan onmiddellijk op sociale media, maar je kan ook gemakkelijk zelf een blog starten en je eigen ideeën beginnen delen. Of contacteer iemand die al een platform heeft, zoals improblog.nl dat het delen van verschillende visies op improvisatie als doel heeft. Je kan er echt geïnspireerd door raken.

Schrijf een oefening, spelvorm of voorstellingsvorm neer. Deel het werk dat je hebt gedaan en start een discussie.

Doe een interview. Er bestaan vele geweldige podcasts, kijk eens of er misschien bijdrages gezocht worden en deel wat je te delen hebt!

In je lokale gemeenschap

Kom eens buiten

Ga naar jams. Of eender welke andere avond waarop onervaren mensen het podium betreden. Het is geweldig voor zulke avonden om een mix van ervaringsniveaus te hebben, en in tegenstelling tot, bijvoorbeeld, tennis kan je ook erg gestretcht worden door te spelen met mensen met minder ervaring. Een maandelijkse jam is een maandelijkse bijeenkomst van de gemeenschap, om vrienden en nieuwkomers te ontmoeten, om een baken te zijn voor nieuwe improvisatoren in je stad. Dus ondersteun deze initiatieven.

Nodig nieuwe mensen uit. Meer mensen die aan improvisatie worden blootgesteld verhogen de kans dat iemand verliefd wordt op onze kunstvorm, en ze zouden de persoon kunnen zijn die alles verandert. Als je mensen uitnodigt die ondergerepresenteerd zijn in je kunstvorm – ouderen, niet-blanken, mindervaliden, LGTBQ+ – is er een nog grotere kans op een vruchtbare uitkomst.

Praat met eenzaten. Als je naar een improjam of voorstelling gaat en je ziet iemand alleen, praat dan met hen. Het is meer waarschijnlijk dat ze terugkomen of een goed woordje voor je doen als ze niet alleen plezier hadden, maar zich ook deel ervan voelen.

Loof je gemeenschap. Als je naar buitenlandse festivals gaat, of je praat met internationale lesgevers die je bezoeken, praat dan over het goede werk dat er – vaak zonder veel bekendheid – gebeurt in onze gemeenschap. 

Versterk het gedrag dat je wil zien. Bedank mensen voor het organiseren van een avond die de gemeenschap dient, of om iets ambitieus te proberen op podium. Confronteer mensen met negatief gedrag, na de feiten wanneer het gepast is, of op het moment zelf indien nodig.

Lokaal groeien

Verhoog de interesse. Als je woont in een gebied waar improvisatie nog niet leeft, dan kan je berichten posten in groepen die interesse kunnen hebben – comedy, muziek, acteurs, etc. Je kan ook groepen gebruiken die specifiek zijn voor jouw regio, bijvoorbeeld een bewonersgroep van jouw wijk.

Start een jamavond. Zie hierboven waarom improjams geweldig zijn voor de gemeenschap. Als er nog geen is in jouw omgeving, vertelt deze Engelstalige blog hoe je dit kan starten.

Nodig gastgroepen uit. Dit is een goede manier om naar de buitenwereld te openen en het helpt ook erg om een lokale gemeenschap te doen groeien en niet te incestueus te worden. Het heen-en-weer uitnodigen van tegenstanders voor een theatersportwedstrijd is een goeie manier om dit te doen. Maar ook avonden waarbij meerdere concepten door meerdere groepen gespeeld worden, zoals bv. bij Easylaughs in Amsterdam of Swaajp in Antwerpen zijn daar een goed voorbeeld van. Nog beter als je acts kan aanbieden die ondergerepresenteerd zijn in je gemeenschap en niet zichtbaar zijn op de huidige podia.

Reken een eerlijke prijs aan voor voorstellingen. Dit kan je in beide richtingen interpreteren. Als je denkt dat de voorstellingen in jouw regio niet toegankelijk zijn voor sommige mensen, organiseer dan een betaal-wat-je-wil-avond om dat publiek te dienen. Wat misschien vaker voorkomt is dat voorstellingen vaak gratis zijn of heel laag geprijsd, wat het moeilijk maakt om artiesten te betalen. Overweeg dan of het tijd is om je voorstelling duurder te maken, zo stuur je de boodschap dat kwaliteitsvolle improvisatie dezelfde investering verdient als andere vergelijkbare avonden entertainment.

Verbeter je groepswerk (of duo of solo)

Nodig een gast uit. Dit kan iemand zijn van een andere lokale groep om zo de banden te versterken en de competitiegeest te verminderen (zie onder), of mensen van verder af wat bredere banden legt. In dat laatste geval, overleg dan met de gast over logistiek en welke compensatie er mogelijk is omdat ze de verplaatsing naar jou maken.

Vraag een coach. Een externe coach kan als buitenstaander met een verse blik de kwaliteit van je optreden verhogen, kan problematische dynamieken zichtbaar maken, en kan opmerken waar je nog blinde vlekken hebt in wat je aan je publiek toont. (Het voorkomt ook onnodig drama wanneer vrienden aan elkaar feedback moeten geven.)

Probeer nieuwe dingen. RIOT was altijd al een goede muzikale improgroep maar nu hebben ze met RIOT on Acid ook een gedurfde voorstelling met enkel elektronische muziek. Ook bij genres, decor, etc. is nog veel ruimte voor experiment.

Hou vergaderingen met je groep. Er zijn duizend manieren om je groep te helpen verbeteren en je hebt meer kans om ze te vinden als je regelmatig bespreekt in je groep wat er werkt, wat niet, en wat iedereen wil voor de toekomst.

Ga met je groep naar een andere stad. Dit is het complement van het uitnodigen van gasten; op deze manier doe je een beetje meer van het verplaatswerk maar je krijgt het voordeel van een geestverruimende uitstap en leert zo hoe anderen een voorstelling maken. 

Laat de competitiegeest varen

Kietelen maar niet krabben. Als je de zaken een beetje anders aanpakt dan anderen, probeer het te bekijken als het toevoegen van meer smaken aan de gemeenschap. Kritiek en het zichzelf onderscheiden kan nuttig zijn op de juiste plekken en momenten, maar schaduwen werpen over anderen verbittert de verhoudingen.

Ga kijken naar voorstellingen en ondersteun evenementen van de groepen rondom jou! Eender welke jam, voorstelling of ander evenement ondersteunen is goed. Want mensen die improvisatie leren kennen, gaan over het algemeen nog wel eens naar meer impro kijken. We moeten proberen om de mensen die het nog niet eerder zagen, naar impro te krijgen, en dat doen we beter samen.

Plan om overlappingen te vermijden. Het is moeilijk in steden met een grote gemeenschap, maar probeer om je evenementen niet op dezelfde momenten te plannen. Indien het toch gebeurt, probeer te kijken of de evenementen kunnen samenwerken op een manier die beter is voor beide partners.

Grote projecten

Help bij een bestaand project

Zowel in Nederland als Vlaanderen bestaan vele evenementen waarop telkens weer vrijwilligers nodig zijn om het te kunnen organiseren, zowel in het organisatiecomité als op het evenement zelf. Ik lijst hier enkele grote evenementen op, en je kan in je eigen gemeenschap zeker ook nog kleinere evenementen ondersteunen.

Nederland: het Nederlands Theatersport Toernooi (NTT), het Nederlands Studenten Kampioenschap (NSK) Theatersport, het jaarlijks internationaal festival Impro Amsterdam, het Theatersportweekend.

Vlaanderen: het tweejaarlijkse internationaal festival Improovelicious in Leuven, de tweejaarlijkse longformcompetitie Kemphanen, de jaarlijkse Vlaamse Impromarathon.

Start een nieuw project

Maak een lijst. De Twitteraccount @Theatersport030 post alle evenementen die te maken hebben met theatersport in Utrecht. Doen ze dit elders ook al? Indien niet, jij zou het kunnen doen. Of een wiki over improvisatie met voorstellingen gecatalogeerd per stijl? Je zou twee groepen in verschillende locaties kunnen doen ontdekken dat ze allebei een voorstelling in fantasythema spelen waarna ze overleggen en misschien zelfs een samenwerking doen.

Mediakanaal. Een Youtubekanaal waarin improvisatie achter de scenes wordt getoond, korte clips van optredens die maand, conversaties met artiesten, teasers voor optredens. Dit zou een heel groot project zijn, maar het zou awesome zijn.

Creëer een gemeenschapsproject? Laten we manieren zoeken om ons werk en ons plezier verder te verspreiden naar groepen die we nog niet bereiken. Je zou een deel van de gemeenschap kunnen zoeken die geïnteresseerd kunnen zijn en je diensten daar aanbieden. Het vinden van fondsen kan nodig zijn, zodat je minder financiële zorgen hebt. 

Start een onderzoeksproject. Bijvoorbeeld het verzamelen van ervaringen van mensen met improvisatie als therapie in welke vorm dan ook.

Start een werkgroep over “best practices”. Dit is een plek waar verschillende improgroepen informatie kunnen delen over marketing en organisatie. Wat werkte er wel of niet voor hen. 

Start een blog (zoals improblog.nl), podcast (zoals Improcast of de Gentse Impro 9000), videokanaal, magazine (kijk naar waar Status ondertussen staat).

The big picture 

Cultiveer een veilige, transparante en verwelkomende gemeenschap

Maak duidelijk waar je voor staat. Alle informatie helpt, zoals het neerschrijven van de artistieke/organisatorische missie van je theatergroep, trainingsprogramma of voorstelling. Mensen kunnen zo selecteren en het vermindert hun kans op een slechte ervaring. Een andere manier om dit te doen is het schrijven van een korte of lange code of conduct. (Zie dit voorbeeld van Impro Amsterdam.)

Benoem problematisch gedrag. Of het nu in de backstage, leslokalen, op podium of ’s avonds in de bar is, kom op tegen lastig, onbehoorlijk en gemeen gedrag. Langs de andere kant, hou de gemeenschap eerlijk. Als je onware claims ziet gebruikt worden (de langstlopende x, de enigen die x doen, …), herinner de verantwoordelijken dan vriendelijk aan de feiten. Het is onvermijdelijk dat marketing de feiten wat opsmukt, maar het hoeft anderen niet te wissen.

Droom groot, mik hoog.

Geloof meer in jezelf. Improvisatie in de Nederlanden heeft een krachtige traditie en kende zeker in Vlaanderen ook een sterke groei in de laatste tien jaar. In onze regios worden festivals georganiseerd waar mensen van over de hele wereld naartoe komen, en onze eigen groepen en artiesten reizen de wereld rond om er Vlaams/Nederlandse improvisatie te tonen, er zijn ontelbare theatersportwedstrijden waarin groepen samen komen, vele succesvolle tv-figuren hebben een improvisatiecarrière (gehad).

Er bestaat hier een glorieuze mengeling van stijlen met dank aan onze eigen tradities en het voordeel van geografisch heel nauw bij de Europese improgemeenschap te liggen. Laten we verdergaan met moedig en niet-exclusief te experimenteren!

Lijst van bijdragers

Deze mensen droegen bij aan de originele Brits/Ierse versie van deze tekst, tezamen met nog meer anoniemelingen: Holzy Bartolo, Hugh Clark, Ashley Comeau, Alex Fradera, Monica Gaga, John Paul Houghton, Vic Hogg, Nathan Keates, Lloydie James Lloyd, Órla Mc Govern, John McInnes, Geoff Monk, Feña Ortalli, Ged Quayle, Owen Radmore, Francesca Reid, Joe Samuel, CJ Smith, Joe Thompson, Liam Webber, Tom Young.

Deze mensen hebben de Nederlandstalige versie nagelezen en er feedback op gegeven: Charlotte De Metsenaere, Laura Doorneweerd.

Postscript van Alex Fradera:

Doe het gewoon!

Hoe te starten? Vind iets dat je intrigeerde en formuleer de eerste actie om te ondernemen. Als het enkel op een bepaalde plaats of tijdstip gedaan kan worden, schrijf het dan in je agenda. Eens je begint, heb je van niet iets gemaakt, van je verbeelding naar iets echt, net als het begin van een scene. De rest kan je, zoals je weet, van daar uit verder opbouwen.

Nog een impro-analogie: zoek een partner of team om mee samen te werken!

Maak een publiek engagement! Hier, op Facebook of war dan ook. Het is een goede manier om jezelf wat aan te moedigen. Zeg niet te veel want je zou wel eens alle goedvoelende schouderklopjes kunnen krijgen nog voor je echt iets deed, maar steek je hand op en ga ervoor.

Een wijze bijdrage was nog: “onthoud dat het beter is om iets kleins te doen en af te werken, dan een groot iets te bedenken maar nooit te doen.”